Exposición: MAPAS / CARTOGRAFÍA (Segunda Parte)

3.

A CARTOGRAFÍA CONTEMPORÁNEA: TRIANGULACIÓN, NOVAS PROXECCIÓNS, CURVAS DE NIVEL

TRIANGULACIÓN

Método matemático para determinar a posición exacta dun punto mediante as súas coordenadas, a partir duns puntos coñecidos chamados vértices xeodésicos, que se sitúan nas cumes  dos montes para poder verse uns dende outros. Así, cuns aparellos chamados teodolitos mídense os ángulos entre as visuais, e tendo medida con moita exactitude unha liña base sobre o terreo, pódense  calcular por trigonometría tódolos lados dos triángulos.     

OS CASSINI

No século XVIII a familia Cassini realizou o primeiro mapa baseado na triangulación xeodésica e o primeiro mapa nacional (Francia) completado sistematicamente, seguindo un encargo do rei Luís XV.

 

LAMBERT

No mesmo século, Lambert -matemático, físico, filósofo...- ideou unha proxección cónica moi adecuada para representar as latitudes medias. Emprégase actualmente nas cartas aeronáuticas entre as latitudes 72º N e S.

HALLEY

Despois de recorrer as costas do sur de África e América publicou un mapa da declinación magnética da Terra, con curvas isógonas; procedemento utilizado en mapas posteriores para representar a altitude (curvas de nivel).

4.

O NACEMENTO

DAS INSTITUCIÓNS XEOGRÁFICAS

 CONTEMPORÁNEAS

 E OS MAPAS TOPOGRÁFICOS

A comezos do século XIX só Francia tiña levantado un mapa topográfico nacional, o realizado pola familia Cassini. Despois das guerras napoleónicas e ao par do establecemento de gobernos liberais, estes foron conscientes das utilidades militares, catastrais e de administración pública que ofrecían os mapas topográficos.  Así que procederon á súa realización. Neste labor tiveron protagonismo os enxeñeiros militares e as institucións civís creadas ao efecto, como o ORDENANCE SURVEY, no Reino Unido, en 1791, o primeiro centro cartográfico do mundo;  ou o SERVIZO XEOGRÁFICO DO EXÉRCITO en Francia (convertido en INSTITUTO XEOGRÁFICO NACIONAL  en 1940) e o INSTITUTO GEOGRÁFICO Y ESTADÍSTICO en España (1875).

5

 A FIXACIÓN DO MERIDIANO 0º

Así como dende a época de Ptolomeo foi relativamente fácil fixar a latitude a partir do ecuador mediante observacións astronómicas, non ocorreu así coa lonxitude, sen unha liña de partida fixa. En 1634 un congreso de matemáticos e astrónomos reunido en París indicou que o meridiano orixe debería ser o que pasase polo extremo occidental da illa canaria de El Hierro. Os franceses, sen embargo, fundaron máis tarde no mesmo século o Observatorio astronómico de París e o seu meridiano foi a referencia para a elaboración do mapa de Cassini. Igualmente os ingleses fundaron o Observatorio de Greenwich. Estes observatorios, coas súas horas solares, tomáronse como referencia no século XIX para fixar as respectivas horas oficiais, por razóns comerciais e de transporte (para establecer os horarios dos ferrocarrís principalmente). Iguais problemas se plantearon noutros países e para as comunicacións internacionais. Así que en 1884, no Congreso Internacional do Meridiano celebrado en Washington, delegados de vintecinco países acordaron establecer como meridiano 0º o meridiano de Greenwich, prevalecendo os intereses comerciais e imperiais do Reino Unido. (Na foto, os delegados asistentes ao Congreso)